Şeyh AbdulKadir Geylani: AbdulKadir bin Musa bin Abdullah bin Cengi Dost el-Hüseyni’dir. 471 Hicri yılında Taberistan’ın arkasındaki Ceylan’da doğdu. Sonra 488 yılında Bağdat’a göç etti; orada ilim ehli şeyhlerle görüştü, vaaz uslûplarında maharet kazandı, fıkıh öğrendi, hadis dinledi, edebiyat okudu ve meşhur oldu. 528 yılında Bağdat’ta ders vermeye ve fetva vermeye başladı. 561 yılında orada vefat etti.

En önemli eserleri:
• Ğunyetu Ṭālib Ṭarīk al-Ḥak (Hakk Yolunun Talibine Yeterlik)
• el-Fetḥur Rabbânî
• Futûḥul-Gayb

Hakkında menkıbeler yazılmıştır; bunlardan bazıları:
• Menâkıbu’ş-Şeyh AbdulKadir el-Ceylani (Musa bin Muhammed el-Yûnînî)
• Tefrîhu’l-Hâtır fî Menâkıbi’ş-Şeyh AbdulKadir (İrbilî)

İbnü’l-Esîr onun biyografisinde şöyle dedi:

“O, salah üzere bir durumda idi ve Hanbeli mezhebine mensuptu.”

İbnü’s-Sem‘ânî onun hakkında şöyle dedi:

“O, zamanında Hanbelîlerin imamı ve şeyhi idi; fakih, salih, dindar, hayırlı, çok zikir yapan, sürekli tefekkür eden, çabuk gözyaşı döken biriydi.”

İbn Râceb şöyle dedi:

“Şeyh AbdulKadir, sıfatlar, kader ve benzeri meselelerde sünnete bağlı idi; ona muhalefet edenlere karşı reddiyede çok ileri giderdi…”

Ancak bugün halkın onun kabrinin yanında yaptığı şirkler veya ona nispet edilen bidat ve hurafeler konusunda, bunda hiç şüphe yok ki o bunlardan beridir.

Nitekim İbn Teymiyye’ye, ‘Her kim Âyetü’l-Kürsî’yi okur, Şeyh Abdulqadir Ceylani’nin yönüne döner, ona selam verir ve kabrine kadar her selam verişte bir adım atarak yedi adım atarsa, ihtiyacı karşılanır’ diyenler sorulduğunda, İbn Teymiyye rahimehullah şöyle cevap verdi:

“Fasıl: Bu sözde geçen, Âyetü’l-Kürsî okumak… Bu, Allah’a kurbiyet (yakınlık) adına yapılırsa âlemlerin Rabbi’ne şirk olur. Hiç şüphe yok ki Şeyh Abdulqadir bunu ne söylemiştir ne de emretmiştir. Böyle bir şeyi ona nispet eden kimse ona iftira etmiştir. Bu tür bidatleri ancak aşırıya giden ve şirk ehli olanlar çıkarır…”

(Mecmû‘u’l-Fetâvâ 27/112)

Soru:

Faziletli şeyh, Allah sizi muvaffak etsin. Ders esnasında Şeyh Abdulkadir el-Ceylani’yi övdünüz. O, selefin muteber âlim ve imamlarından sayılır mı? Allah sizi hayırla mükâfatlandırsın.

Şeyh Salih El-Fevzan:

Evet. O, büyük bir imam ve selefin âlimlerindendir. O, İmam Ahmed İbn Hanbel’in ashabındandır ve Hanbelî’dir. Hanbelî mezhebi hakkında “el-Ğunye” adlı bir kitabı vardır. Mezhep hakkında kitabı vardır ve o, büyük, takvalı bir imamdır.

Fakat ona nispet edilen Kadiriyye tarikatına gelince, bunların hepsi onun adına yalandır,iftiradır. Evet.