İslam’da sadakanın çok büyük bir önemi vardır. Sadaka, sadaka veren kişinin imanının doğru ve samimi olduğuna açık bir delil ve kesin bir işarettir. Çünkü insan fıtraten malı sever ve onu biriktirmeye meyillidir. Böyle olduğu halde, kim malından Allah yolunda harcıyorsa ve fıtratına ters davranıyorsa, bu onun imanının güçlü ve yakîninin doğru olduğuna bir delildir.

Peygamber ﷺ şöyle buyurmuştur:

“Sadaka imanın delilidir (bürhandır).”

 Yani eğer bu sadakayı sırf Allah rızası için vermişse, gösteriş ve şöhret için yapmamışsa, bu onun imanının doğruluğunun açık bir delilidir.

Bu nedenle Kur’an’da ve sünnette sadakanın faziletini ve Allah yolunda mal harcamanın sevabını açıklayan birçok metin gelmiştir. Bu metinler, mümini Allah’ın sevabını umarak cömert olmaya ve malını vermeye teşvik eder.

Allah Teâlâ, salih kullarının başlıca sıfatlarından biri olarak fakire ve muhtaç olana yardım etmeyi zikretmiştir:

﴿إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُحْسِنِينَ * كَانُوا قَلِيلًا مِّنَ ٱلَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ * وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ * وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ﴾

“Şüphesiz ki onlar, bundan önce iyilik yaparlardı. Geceleri pek az uyurlardı. Seher vakitlerinde bağışlanma dilerlerdi. Mallarında da (ihtiyaç sahipleri için) dilenciye ve muhtaçlara bir hak vardı.”

— Zâriyât sûresi, 16–19

﴿وَمَآ أَنفَقۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَهُوَ يُخۡلِفُهُۥۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ﴾

“Siz neyi Allah yolunda harcarsanız, O onun karşılığını verir. O, rızık verenlerin en hayırlısıdır.”

— Sebe’ sûresi, 39

﴿مَّن ذَا ٱلَّذِي يُقۡرِضُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا فَيُضَٰعِفَهُۥ لَهُۥ وَٱللَّهُ يَقۡبِضُ وَيَبۡسُطُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ﴾

“Kim Allah’a güzel bir borç verirse, Allah da onu ona kat kat artırır.”

— Bakara sûresi, 245

Sadaka, cihadın bir çeşididir:

Maldan yapılan cihad, Kur’an ayetlerinde canla yapılan cihaddan bile üstün tutulmuş ve önce zikredilmiştir. 

Peygamber ﷺ buyurmuştur:

“Müşriklerle mallarınızla, canlarınızla ve dillerinizle cihad edin.”

— Ebû Dâvud rivayet etmiştir

Sünnette sadakanın faziletleri:

Sadaka verenin ruhunu sevindirecek, müminleri teşvik edecek birçok hadis vardır. Bunlardan bazıları:

• En sevimli amellerdendir:

Peygamber ﷺ buyurur:

“Allah’ın en sevdiği amellerden biri de mümin kardeşini sevindirmek, onun sıkıntısını hafifletmek, borcunu ödemek veya açlığını gidermektir.”

— Beyhakî rivayet etmiştir, Elbânî hadisi hasen saymıştır

• Sadaka sahibini en yüce makamlara yükseltir:

“Dört kişi vardır ki, onlardan biri en üstün makamda olacaktır: Allah ona hem mal hem de ilim verir; o da Allah’tan korkar, akrabalarına harcar ve Allah’ın hakkını bilir.”

— Tirmizî rivayet etmiştir

• Bela ve musibetleri defeder:

“İyilikler (sadaka ve benzeri) kötü akıbetleri, felaketleri ve helakı önler. Dünyada iyilik yapanlar, ahirette de iyilik ehlinden olacaklardır.”

— Hâkim rivayet etmiştir, Elbânî sahih saymıştır

• Allah sadakayı bizzat kabul eder:

“Hiç kimse temiz bir sadaka vermez ki Allah onu kabul etmesin. Hatta bir hurma olsa bile, Allah onu kendi sağ eliyle alır ve artırır. Siz nasıl tayınızı (yavru hayvanı) büyütüyorsanız, o sadaka da dağdan daha büyük olur.”

— Sahih

• Günahları siler:

“Sadaka, günahı nasıl ki su ateşi söndürürse öyle siler.”

— Tirmizî

• Malda bereket ve rızık artışı getirir:

Kudsî hadiste Allah buyurur: “Ey Âdemoğlu! Sen harca ki, Ben de sana harcayayım.”

— Sahih Muslim

• Cehennem azabından korur:

“Cehennemden korunun, yarım hurmayla bile olsa!”

— Sahih Buhârî

Sonuç:

Sadaka vermek – doğru imanın, güçlü yakînin, Allah’a iyi zanda bulunmanın göstergesidir. Bu amelle mümin, şeytanın fakirlikle korkutmasına ve cimriliği telkin etmesine karşı durur.

﴿ٱلشَّيۡطَٰنُ يَعِدُكُمُ ٱلۡفَقۡرَ وَيَأۡمُرُكُم بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ وَٱللَّهُ يَعِدُكُم مَّغۡفِرَةٗ مِّنۡهُ وَفَضۡلٗاۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ﴾

“Şeytan sizi fakirlikle korkutur ve sizi çirkin işe sürükler. Allah ise size kendi tarafından bağışlanma ve fazl (nimet) vaad eder. Allah (lütfuyla) geniş olandır, (her şeyi) bilendir.”

— Bakara sûresi, 268